Отже, проведений аналіз дозволяє говорити про значну роль латинських запозичень у системі сучасної літературної польської мови.
СПИСОК ЛІТЕРАТУРИ
1. Бодуэн де Куртенэ И. А. О древнепольском языке до XIV ст. – Лейпциг, 1870.
2. Брандт Р. Краткая фонетика и морфология польского языка. – М., 1894.
3. Дубровский П. Полный русско-польский словарь – Варшава, 1878.
4. Красный Ю. Польско-русский словарь. – Москва, 1931.
5. Красный Ю. Русско-польский словарь с краткими грамматическими указаниями, составленными Г. Каменским. – Москва, 1933.
6. Линский Г.Г., Учебник и грамматика польского языка. – СПБ, 1892.
7. Основні історичні етапи проникнення латинізмів у польську мову; наукова розробка проблеми латинських запозичень у польській лінгвістиці / Рукопис деп. у ИНИОН АН СРСР №20522 від 26.04.85. – Л., 1985.
8. Потоцкий Ф.А. Словарь польского и русского языка, ч. 1. – Лейпциг, 1873, ч. 2, 1876.
9. Про частотність латинських запозичень у сучасному польській загальнолітературній мові // Вісник Льон.ун-та / Історія. Мовознавство. Літературознавство. – 1986. – Вип.2. – С.105-106.
10. Функціонування латинізмів у сучасній польській загальнолітературній мові // Діалектика форми і змісти в мові і літературі: Тез.докл.усесоюз.конф. – Ленінград, червень 1986 р. – Тбілісі, 1986. – С.167-169.
11. BaudouindeCourtenayJ. Zaryshistorjijęzykapolskiego, 1922.
12. Benni Т., Łoś J., NitschK., RozwadowskiJ., UłaszynH., Gramatykajezykapolskiego. – Kraków, 1923.
13. KarłowiczJ. (и др.) Słownikjęzykapolskiego, 8 vv. – Warszawa, 1900 –1927.
14. Kurcz I., Lewicki A., Maslowskij W., Sambor J., Worcnczak T. Slownictwo wspolczesnego jezjka polskiegc. Listj frekwencjjne. – W-wa: PAN, 1974-1976. T.1: Teksti popularno naukowe; T.2: Drobne wiadomosci prasowe; T.3: Publicjstjka; T.4: Proza artjstjczma.
15. LindeS. B. Słownikjęzykapolskiego, 6 vv., wyd. 2. – Lwów, 1854–1860.
16. Łos J., Gramatyka polska, 3 vv. – Lwów, 1922–1927.
17. Łos J. Pisownia polska w przeszłośći i obecnie. – Kraków, 1917.
18. ŁosJ. Początkipiśmiennictwapolskiego, Lwów, 1922.
19. Nitsch K. Próba ugrupowania gwar polskich. – Kraków, 1910.
20. Nitsch K. Wybor polskich tekstów gwarowych. – Lwów, 1929.
21. Slownik jezjka polskiego: wzt/ Pod red. M.Szjmczaka. W-wa: PWN, 1978-1981.
22. Slownik jezjka polskiego / Pod red. W.Doroszewskiego. W-wa: WP, 1958-1968. !
23. SzoberS. Gramatykajezykapolskiego, wyd. 3. – Warszawa, 1931.
Ілюстративний матеріал
24. Henryk Sienkiewicz.Ogniem i Mieczem // www.franklang.ru
25. Польские пословицы // www.franklang.ru
ДОДАТКИ
Додаток 1
Латинізми-терміни
- ablaktacja– sposóbszczepieniaroślin
- abominacja – obrzydzenie, wstręt
- abrewiacja – skrótwyrazulubgrupywyrazówwpiśmie, np. A.D.
- abrewiatura, abbreviatura – systemskrótówstosowanychwstarożytnychi średniowiecznychpismachalbownotacjimuzycznej
- abrogacja– anulowanieustawy, przepisuprawnegolubwyroku
• abrogować
- absorbent– substancja pochłaniająca w procesie absorpcji
- abstrakcjonizm– kierunekwsztucewspółczesnej, któregopodstawą jestposługiwaniesię formamiplastycznymitworzonymiprzezfigurygeometryczne, kompozycjeplamipłaszczyzn
• abstrakcjonistyczny
- adenotomia– chirurgicznewycięciemigdałkagardłowego
- adenowirus– wiruswystępującywwieluodmianach
- adresografia– metoda drukowania adresów na przesyłkach
- grawitacja –zjawiskowzajemnegoprzyciąganiasię ciał materialnych
• grawitacyjny
- pachydermia– patologicznezgrubienieskórylubbłony śluzowej
- palatografia– metodabadań fonetycznychopartanaanalizie śladówkontaktówjęzykazpodniebieniemprzywymawianiugłosek
- inseminacjazob. sztuczne zapłodnienie w zn. 2
• inseminacyjny • inseminator • inseminować
- paleo- – pierwszyczłonwyrazówzłożonychwskazującynaichzwiązekznaczeniowyzdawnymiczasami, prehistorią
- paleoantropologia – naukazajmującasię badaniembudowyirozwojuczłowiekaorazrasludówzokresuprehistorycznego
paleoantropologiczny • paleoantropolog
- paleoastronautyka– naukazajmującasię teoriamiihipotezamizakładającymilądowanienaZiemiwdalekiejprzeszłościwysłannikówpozaziemskichcywilizacji
• paleoastronautyczny • paleoastronautyk
- paleobiogeografia – naukabadającarozmieszczenieorganizmówzwierzęcychiroślinnychnapowierzchniZiemiwróżnychokresachgeologicznych
• paleobiogeograficzny • paleobiogeograf
- paleobiologia– kierunekwpaleontologiizajmującysię badaniemzwiązkówmiędzybudową organizmówkopalnychaichfunkcjami, sposobem życiai środowiskiem
• paleobiologiczny • paleobiolog
- paleobotanika –naukazajmującasię badaniemroślinzminionychepokgeologicznych
• paleobotaniczny • paleobotanik
- paleocen– pierwsza epoka starszego trzeciorzędu
• paleoceński
- paleodemografia– naukazajmującasię badaniemstanu, strukturyirozwojuludnościwróżnychepokach
• paleodemograficzny • paleodemograf
- paleoekologia– kierunekwpaleontologiizajmującysię badaniemzależnościmiędzybudową ifunkcjamiorganizmówkopalnychawarunkamiekologicznymiich życia
• paleoekologiczny • paleoekolog
- paleoetnologia –naukabadającaprehistorycznerasyludzkienapodstawiekopalnychszczątkówczłowieka
• paleoetnologiczny • paleoetnolog
- paleofitologiazob.paleobotanika.
- paleofizyka –naukazajmującasię badaniemwłaściwościmateriiizjawiskwniejzachodzącychwminionychepokachgeologicznych
• paleofizyczny • paleofizyk
- paleogen – «starszy okres trzeciorzędu
- paleogeografia –naukazajmującasię badaniemiodtwarzaniemwarunkówgeograficznychpanującychnapowierzchniZiemiwubiegłychepokachgeologicznych
• paleogeograficzny • paleogeograf
- paleogeomorfologia –naukazajmującasię badaniemirekonstruowaniemrzeźbypowierzchniZiemiwubiegłychokresachgeologicznych
• paleogeomorfologiczny • paleogeomorfolog
- pigment –
1.substancjabarwiącawytwarzanaprzezkomórki żywychorganizmówitkankiroślin, nadającaimkolor
2. substancja barwiąca nierozpuszczalna w wodzie i olejach, używana do wyrobu farb
• pigmentowy
Додаток 2
Книжкові латинізми
- abdukcja –
1.ruchkończynypolegającynaodchyleniujejwbok
2. ruch gałki ocznej w kierunku skroni
- aberracja
1.nieprawidłowość
2.pozorneodchylenieciał niebieskichodichrzeczywistegopołożenia
3.wadasoczewekwprzyrządachoptycznych
• aberracyjny
- abiudykacja–nieuznanieprzezsądczyichś prawwłasności
- ablacja
1.topnienielodowca
2.kruszeniepowierzchnistokuprzezwodyopadowe
3.sposóbchłodzeniapowierzchnistatkówkosmicznych
4.amputacjalubodwarstwieniesię tkanek
• ablacyjny
- abolicja
1.aktprawnynakazującyumorzenielubniewszczynaniepostępowaniakarnego
2.zniesieniejakiegoś prawa
• abolicyjny
- edukacja –wychowanie, wykształcenie
• edukacyjny • edukować
- edycja
1.ogłoszeniedzieładrukiem, wydaniepłyty, kasetyitp.
2.jednorazowynakładdzieła, jednorazowewydaniepłyty, kasetyitp.; też: pojedynczyegzemplarz
3. przygotowanie tekstu do druku
4. jedna z cyklu regularnie odbywających się imprez
• edycyjny
edycja bibliofilska– edycja bardzo staranna, przeznaczona dla bibliofilów
- egzekucja
1.wykonaniewyroku śmierci
2.przymusowe ściągnięcienależności
3.wykonanienp. uchwał sejmowychlubinnychaktówprawnych
• egzekucyjny
- egzekucja dóbr odebranie zastawionych lub rozdanych dóbr królewskich
- egzekucja praw postulaty średniej szlachty wysunięte na początku XVI w., głoszące m.in. konieczność przestrzegania praw przez króla i magnatów
- kacheksja– dalekoposuniętewyniszczenieorganizmu
- laicyzacja– processłabnięciawpływureligiinaróżnedziedziny życiaspołecznego
• laicyzacyjny • laicyzator • laicyzować • laicyzować się
- nacja
1.naród
2.narodowość
- paginacja – numeracjakolejnychstronksiążki, czasopismaitp.
Додаток 3
Таблиця 1.1
Кількісний і процентний розподіл латинізмів по лексико-граматичними розрядах польської мови
| №п/п | Латинізми | 3540 | 100% |
| 1 | Імена | 2999 | 84,7% |
| 2 | Дієслова | 343 | 9,7% |
| 3 | Прикметники | 197 | 5,5% |
| 4 | Приводи | 1 | 0,03% |
Додаток 4
Таблиця 1.2
Порівняльне дослідження списків високо - і середньочастотних латинізмів (f≥ 9) у трьох стилях (публіцистичному, науково-популярному і художньому) польської мови
| №п/п | Стиль | Загальна кількість лексем | Кількість високо-і середньочастотних лексем f≥9 | Кількість високо- і середньочастотних латинізмів f≥9 | ||
| у числовому вираженні | у відсотках | у числовому вираженні | у відсотках | |||
| 1 | Публіцистичний | 12100 | 1666 | 13,7% | 134 | 8% |
| 2 | Науково-популярний | 15300 | 1728 | 11,3% | 99 | 5,7% |
| 3 | Художній | 16400 | 1402 | 8,5% | 40 | 3% |
Додаток 5
Список латинізмів, запозичених польською мовою
Група 1: аbdykowaс, аbsolut, aforzym, аkademija,akt, аntypatyja,ареlасуjа, ареlоwас, ареtуt, аргоbowac, аrest, сеntrum, decydowac, decyzyja,dedykacyja, defect, deklaracyja, depozyt, document, dyjalog, dyjeta, dysponowac, dyspozycyja, edykt, efekt, ekzekucyja, ekspedycyja, ekstrakt, elekcyja, elokwencyja, epilog, familija, forma, formuta, kolor, kolos, komisyja, concept, korespondowac, lament, medytowac, melancholija, melodyja, natura, obserwowac, okazyja, opinija, perswadowac, perswazyja, pretekst, pretensyja, profanowac, proponowac, proporcyja, propozycyja, prowizyja, recepta, reformowac, reguta, relacyja, religija, repetowac, repreyentowac, respect, rezygnacyja, satysfakcyja, senat, sens, sentencyja, skrypt, statut, sukces, szmpatyja, termin, traktat.
absolwowac, adrewiacyja (скорочення на письмі), absolucyja, affectowac (перебільшувати), agenda, akces, akomodowac sie (догоджати, дбати,) , alchimija, allegacyja (наведення прикладів) alteracyja (смуток), alterowac sie (засмучуватись), aplikacyja (пильність), aplikowac (пильнувати), apopleksyja, aprobacyja (затвердження), asygnacyja (квитанція, розписка), asystencyja (присутність достойних персон), atestacyja (підтвердження), cyrkumstancyja (дружня обстановка), delacyja (обвинувачення), deliberayja (роздуми), delicyje (розкіш), descens, despekt (призирство), dyfidencyja, dyjeta (скромність в вжитті), dyktata (те, що продиктоване), dyskurs // dyszkurs (обдумувати, догадуватись), dyspensowac(звільнятись від зобов'язання), dysputacyja(вчене обговорення), dystemperowac, dystynkcyja (те, чим люди відрізняються), dysymulacyja (притворятись, щоб тебе не впізнали), dyszkrecyja (погляд, бачення), dyszkurowac(роздумувати), edukacyja (виховання), egzagerowac (перебільшувати), egzamen, egzercycyjum (завдання), eksepcyja(виняток), ekskuzacyja, ekskuzowac (вимовляти), ekspens(коштувати, витрата), eksperyjencyja (досвід), eksplikacyja (пояснення), erekcyja (основа, фундамент), ewazyja, ewikcyja, ewikcyja (гарантія, забезпечення), fakcyja (група, політична партія), fawor (ласка, милість, щирість у стосунках), febra (підвищена температура, жар, гарячка), fizyjonomia (на кшталт обличчя), fortuna (доля, везіння, удача), impedyment (перешкода), impensa (ввести в розтрати), impet (безліч, велика кількість), incytament, infamija (безчинство), influencyja (вплив), inklinacyja (надавати перевагу, схилятись до чогось), inkorporacyja (втілення),inkursyja, instygacyja (оскарження), intercesyja (посередництво),interdykt (обіцянка, клятва),intymacyja (об”ява,повідомлення),kauza (судова справа),kompleksyja (темперамент),koncylijum (засідання),konfidencyja, konfiszkowac (конфіскувати, відняти),konsens (задоволення),konsystarz, contempt, konwersowac (переставатиспілкуватись з нецікавою тобі людиною),korupcyja (перекупство),medytacyja (роздуми),mores (звичаї, манери, забобони),mortyfikowac, obligacyja (зобов'язання,обов'язок),obligowac (обіцяти),ominowac (бажати поганого), penowac, pens (подані лекції),peregrynowac (подорожувати),perorowac, persykucyja (переслідування),posesyja, postylla (виклад євангелії),prezencyja (буденність, постійність),prezumcyja, probacyja, progress, pronuncyjacyja (вимова),prowidencyja (опіка,догляд), rankor (гнів),rebelija (бунт), refutowac (сперечатись, нав’язувати свою думку),rumacyja (покарання),rumor, sukcesyja, supplikacyja (прохання, звернення),supplikowac (принижуватись, просити, благати),suspicyja, turbacyja (порушення,непокоєння),wiktoryja (перемога),womitowac (нудота).
Група 2: akademik, actor, architect, ekonom, fizyk, kapelan, medyk, oficyjal, patron, polityk, professor, rector.
adwersarz, akolit, anatomic, antychryst, auditor, bakalarz, delator, deputat, dyscyput, dysputator, kondyscyput, posesor, preceptor, sukcesor, surogator.
Група З: ampulka, aparat, biret, cymbat, fosa, katamarz, kolumna, korona, tron.
cytara, forta, frukt, insuta, kamera, pugilares, wirudarz, wikt.