Использование информационных технологий при обучении письменному переводу диссертации на соискание академической степени магистра гуманитарных наук по (стр. 5 из 5)

2. Қоғамды ақпараттандыру жағдайында үздіксіз білім беру жүйесі: «Ақмешіт хабаршысы». – Қызылорда, 2010. – С.34-37.

3. Словарные статьи с глаголами в различных учебных словарях: Материалы международной научно- практической конференции: «Пути совершенствования инновационного образования на базе информационных технологии обучения», посвященной 10-летию образования университета и 60-летному юбилею ректора университета, доктора педагогических наук, профессора Козыбакова Момбека Жамалбековича //Шымкентский социально –педагогический университет.- Шымкет,2011.- С.285-287.

4. Информационные и коммуникационные технологии на уроках иностранного языка. – Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген қайраткері, Қазақстан педагогикалық ғылымдар академиясының академигі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор Әли Мүсілімұлының 70 жылдығына арналған «Сапалы білім беру - Қазақстанның индустрияландырылуының және инновациялық дамуының негізі» атты республикалық ғылыми – тәжірибелік конференцияның мақалалар жинағы I том. – Қызылорда,2011.- С.131-134.

Үсенова Гүлнұр Сағидуллақызы

Жазбаша аударманы оқыту барысында ақпаратты технологияларды қолдану

6N0207- Аударма ісі мамандығы бойынша гуманитарлық ғылымдар магистрі дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның рефератына

Түйін

Бүгінгі таңда біз еліміздің әлемдік білім кеңістігіне ену үшін жасап жатқан маңызды қадамдарының куәгерлері және қатысушылары болып отырмыз.Көп деңгейлі білім беру шарттары негізінде алуан түрлі мәдени жүйеден жекелік- дамушылық парадигмасына өткен тұлғаны қалыптастыру- осындай маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Бұл әдістемелік идея ҚР-ның білім беруді дамыту тұжырымдамасында көрініс тапты.

Тұжырымдама бәсекеге қабілетті нарықтық экономиканың негізгі талаптарына сай келеді. Олар атап айтқанда, білім беру жүйесінің халықаралық стандарттарға сәйкес келуі, сондай-ақ қазіргі кездегі жаһандану шарттарына сай кәсіби деңгейі жоғары маман даярлау.

Білім беру жүйесінің ұлттық сипатының жаңаруы білім алушының тек өз елімізде ғана емес, әлемдік қауымдастық көлемінде әрі табысты, әрі бәсекеге қабілетті маман болуына бағытталған. Бұл мәселені шешуде көптілді мамандарды даярлау үшін қолданылатын ақпаратты технологияларды жетілдіру маңызды роль атқарады.

Бұл зерттеу жұмысы аударма процесін автоматтандыру, яғни жазбаша аударма барысында ақпараттық технологияларды пайдалану, жасалған аудармаға талдау жасау,компьютермен жасалған аудармадағы қателерді анықтау,саралау мәселелеріне арналған.

Техникалық аударма жасауда қолданылатын электронды сөздіктер мен бағдарламалар уақытты үнемдеу үшін және өзге тілдегі мәліметтерді тез қабылдау үшін таптырмайтын құралдар болып табылады.

Қазіргі таңда аударма жасаудың бірнеше әдістері мен түрлері бар.Аударма ісі түпнұсқа мәтіні, мәтін жанры, аудармашының оған қатысына қарамастан,қашан да шығармашылық әрекет болып қала бермек.

Алайда кез келген мәтінді компьютеризациялау белсенділігі жоғары, қазіргі кезеңде компьютерлік аударманың мәні артып келеді. Оны толықтай автоматты жүйеде орындалатындықтан кейде автоматты аударма деп атайды. Компьютердің мүмкіндіктері көбейген сайын, аударма сапасы да жақсарып келеді, дегенмен де ол дәстүрлі тәржіма сапасымен бәсекелес бола алмайды.

Аудармашы- адам мен компьютер арасындағы дауда негізгі шарт ұмыт қала береді: ол – тәржіма жасаушының тілдік – коммуникативтік және арнайы аудармашылық құзырын қамтамасыз ету. Бұл ұғымдарға кез келген аудармашының бабында болуы және өте жақсы деңгейде игеруі және оның кәсіби деңгейін көрсететін қызмет түрлері кіреді. Атап айтқанда:

- жазбаша мәтінге аударма жасаудан бұрын жүргізілетін талдау алгоритмдерінің әдістемесін игеру;

- аударма мәтінін редакциялау және талдау, интерпретациялау және аударма сапасын бағалай білу;

- жазбаша аударма жасауда дайындық әдістемесін игеру, оның ішінде компьютер желісіндегі арнайы әдебиеттерден қажетті мәліметті табу;

- ақпараттық – анықтамалық жүйе әдістемесін пайдалану (электронды сөздіктер, анықтамалықтар,энциклопедиялар, нормативті – терминологиялық дерексөздері).

Осы мәселелердің барлығы аталмыш зерттеу еңбегінде қарастырылған. Өйткені компьютерлік аударма адамның қол еңбегін жеңілдетуді көздесе, екіншіден тәржіма жасауды барынша тиімді етуді мақсат етеді.

Жұмыстың ғылыми жаңалығы төмендегі нәтижелерден көрінеді:

1) компьютерлік аударма жүйесінің жұмыс жасау алгоритмдері теориялық тұрғыдан түсіндіріледі және соның көмегімен жасалған ағылшын тілінен аударма мәтіні талданды;

2) компьютермен аударылған тәржіма мәтіндеріне кешенді жүйелік талдау жасалды;

3) аударма кезінде жіберген компьтер бағдарламаларының қателеріне талдау жүргізілді;

4) мәтіндерді редакциялау мен талдау барысында түпнұсқамен сәйкессіздіктержәне олардың себептері анықталды;

5) аудармашыларға көмек ретінде бағдарламалар жүйесі ойластырылды;

6) мәтіннің толық жазбаша аудармасын жүзеге асыру үшін қажетті мәтінмен жұмыс жасау кезеңдері мен тапсырмалар жүйесі жасалды.

Зерттеу барысында алынған нәтижелердің аударма жасауда ақпараттық технологияларды пайдалануды зерттеуде, мәтінге талдау жүргізуде және қателердің типологиясын анықтауда маңызы зор.

Магистрлік диссертацияның тәжірибелік маңыздылығы мына нәтижелерден көрінеді, яғни, электронды сөздік түрінде жасалған компьютерлік бағдарлама жүйесі ағылшын тілінен ана тіліне аударудың теориясы мен практикасында қолданылады және зерттеу материалдарын жалпы педагогикалық тәжірибе түрінде пайдалануға болады.

Summary

Gulnur S. Ussenova

IT technology in teaching written translation

This study focuses on the problems of equivalence and adequacy in teaching translation with the help of information technology in the translation and linguistic analysis with the use of some software products aimed at automating the translation process, as well as identifying the typology of translation errors in the computer version.

Information has always played a significant role in society and all kinds of human activity.

Electronic Dictionaries and programs implemented by machine translation are very convenient tools for an assistant in saving time and optimizing the process of understanding foreign language information.

Contemporary translation activities have wide variety of ways and forms of their implementation. In many ways this identity is determined by the ratio figure - an interpreter chooses their activities, which are always a source text and its translation.

On the one hand, nowadays the most common and universally recognized traditional translation taken by human translator. Often this type of transfer is called manual or simply a human interpretation.

Translation activities regardless of the involvement of an interpreter to the text of the original and the genre of the text - is always a very creative activity.

As shown by the market overview, in a modern translation studies translation is seen through the prism of the laws of the communication process.

The communicative approach in translation – is a leading principle of the modern theory of translation. Nodal concepts of communicative theory of translation are the concepts of equivalence and adequacy. Relations between the concepts of equivalence and adequacy are as follows: if an equivalent translation is a translation, made at one level equivalence, then the appropriate translation - is pragmatically a correct choice of level of equivalence, in other words, the maximum accuracy possible while maintaining the communicative meaning of the original.

The selection of the level of equivalence in translation is strategic in nature and implies taking into account the huge number of different factors that make up the translation situation. The choice of strategies of translation depends upon translation of text and its analysis.

Over the past 10-15 years, nature and conditions of entry of the translator have changed dramatically. In our opinion, this is due to the increased use of computers and specialized softwares in translation practice. The most attention deserves a powerful trend in modern business vocabulary. Dictionaries are now increasingly being published not only in book form, but also on the CD - ROM (CD).

Dictionaries and encyclopedias are available on the Internet, besides we have operational lexicographic updated editions, and electronic encyclopedias installed on the CD - as a rule, there is a special hyperlink to the corresponding site on the Internet. Written to disk they can be automatically updated and amended to reflect the changes that have occurred in the relevant field of knowledge or social - political life.

On the basis of educational electronic dictionary "Linguist", developed by us, the author of the study, during the classes of the practice of translation, has been found that electronic dictionaries are convenient, because: the first, they include on the same CD - large common language dictionary, and usually several specialized dictionaries. The second: thanks to the computer search it is easy to find examples of a specific usage, both when translating from one language to another and back again.

Above the proportion of errors in machine translation, we suppose that new information technologies in the translation make use of the computer merely as a means of implementing complex specialized software.